Kunst & Prostitutie | Deel 2 - Danny Linden

It’s Diva Time! is mijn nieuwe bedrijf dat gespecialiseerd is in Female Pleasure Products. Happy Diva glijmiddelen is ons eerste label. Doel is om taboes omtrent dit product te doorbreken en vrouwen te stimuleren meer sensueel plezier te ervaren. Plezier en erotiek zijn uiteraard niet alleen van deze tijd. Dit jaar ben ik 25 jaar werkzaam in de erotische industrie en wil mijn visie en opgedane kennis via toekomstige blogs 'Vrouwen, Kunst, Commercie & Erotiek' met jullie delen. 

De rol van de koppelaarster

De geschilderde bordeeltaferelen uit de zeventiende eeuw, werden voornamelijk gemaakt in de Noordelijke-Nederlanden van toen. In die tijd heerste er in Nederland een bijzonder calvinistische en preutse cultuur. Kunstenaars inspireerden zich o.a. op bestaande verzen die een moralistische ondertoon voerden. Ondanks die behoudende cultuur waren deze schilderijen bijzonder populair.

Wat opvallend is bij deze bordeel voorstellingen, is dat het merendeel steeds volgens dezelfde principes en ideeën worden weergegeven. De rollenpatronen zijn erg duidelijk.
Vrouwen worden beeldschoon, verleidelijk en vrolijk afgebeeld, terwijl de mannen zich gedroegen als dronken en lustige prooien. Wat ik erg interessant vind is de rol en het vreselijke uiterlijk van de oude vrouwen, die op de schilderijen worden afgebeeld. Zij vertolkt de rol van koppelaarster. Zij bemiddeld met de klanten, stuurt aan, leidt het in goede banen, dit alles om er zoveel mogelijk geld uit te slepen. Er waren meer vrouwelijke pooiers / hoerenmadammen dan mannen.

De bekendste bordelen bevonden zich ongetwijfeld in Amsterdam. De stad had zowel op nationaal als internationaal vlak, de reputatie van een bloeiende prostitutiestad. In de tweede helft van de zeventiende eeuw , waren er naar schatting tenminste duizend prostituees, honderden hoerwaardinnen (koppelaarsters) en tientallen hoerwaarden, actief. Alles speelde zich af in speelhuizen en herbergen. Dat Amsterdam, na Parijs en Londen, in die tijd één van de grootste steden van Europa was en een dichtbevolkte havenstad die voor het overgrote deel uit immigranten bestond, heeft hier aan meegewerkt en had een gunstige uitwerking op de prostitutie.

                                                   Frans van Mieris de Oude – Bordeelscene – 1658

Frans van Mieris de Oude behoorde in de jaren dertig tot de jaren zeventig van de zeventiende eeuw tot één van de beroemdste en best betaalde schilders van die tijd. Een schilderij waar de kunstenaar op de dag van vandaag zijn bekendheid aan te danken heeft is 'De Bordeelscene'. Het werk bevat vele erotische toespelingen, zoals de vrouw met het diepe decolleté. De man heeft vrolijk lachend in de ene hand een wijnglas en met zijn andere hand grijpt hij haar schort om haar naar zich toe te trekken. Blijkbaar wil hij meer dan wijn alleen. Aan het beddengoed over de balustrade te zien, lijkt dit tafereel zich af te spelen in een herberg, die veelal als bordeel dienden. Om dat nog meer te benadrukken heeft de schilder twee parende hondjes rechts geschilderd en in de kamer rechts achter staat een vrijend paartje.

         Frans van Mieris de Oude – Carousing Couple – tweede helft zeventiende eeuw

Het tafereel op dit schilderij heeft een andere lading. De vrouw heeft een minder diep decolleté en is zo te zien terughoudender. Op haar schort liggen diverse muntstukken en zo te zien wil hij daar iets voor terug.

                                                    Quentin Massys – III-Matched Lovers – 1520-1525

Koopbare liefde is hier duidelijk te zien. De afgebeelde jonge vrouw stelt zich uitdagend op en laat door de oude en lelijke man haar borst betasten. Op hetzelfde moment geeft zij zijn geldbuidel aan de koppelaarster links achter haar. Ook het aanbieden en opeten van oesters stond gelijk aan seksuele provocatie en bordelen.

                                  Jacob Ochtervelt – The interior of a brothel - Datum onbekend

De man heft zijn cape en zwaard aan de kapstok hangen en staat er zelfverzekerd bij. Hij heeft muntstukjes op zijn hand liggen. Om het beeld van het bordeel te benadrukken hangt het laken en kussen over het bed heen en staat er een koppelaarster aan tafel om alles goed in de gaten te houden.

                                                                            Jan Steen – La Ribaude – 1660-1662

Het schilderij ’La Ribaude’ laat niets aan de verbeelding over door de aanwezigheid van de grijnzende koppelaarster op de achtergrond, het allesonthullende decolleté van de jonge vrouw en haar ontblote been. Ook haar dwingende hand geeft aan dat ze de muntstukken wil ontvangen.

                                                                         Dirck van Baburen – De Koppelaarster – 1622

De koppelaarster is hier prominent afgebeeld. De oude vrouw staat voor het zondige, het schaamteloze. Het zal daarom niet geheel zonder reden zijn dat ze altijd als kwaadaardig, verdord, oud en lelijk worden afgebeeld. Het lijkt wel dat wanneer de prikkelende begeerte en de schoonheid van een vrouw is uitgedoofd, dat ze haar drift van lust naar dat van de handel verlegd, van seks naar geld. 

                                                                           Dirck van Baburen – Los Gezelschap – 1623

In ‘Los gezelschap’ van de schilder Dirck van Barburen, kijken de beide mannen de toeschouwer lachend aan, het is duidelijk dat de twee het naar hun zin hebben. De koppelaarster geeft aan dat het hier om betaalde liefde gaat.

                                                                    Gerard van Honthorst – De Koppelaarster – 1625

Geen feestvierend gezelschap maar een eenvoudig samenzijn van drie mensen. De prostituee, haar klant en de koppelaarster. Door het minimale gezelschap toont dit schilderij precies aan waar het om gaat. Het mooie meisje met het diepe decolleté heeft een veelbelovende lach. De koppelaarster heeft een zeer tevreden lach als ze de klant de muntstukken ziet aanbieden.

                                           Gerard van Honthorst – De Terugkeer / De Verloren Zoon – 1622

In vele bordeeltaferelen komt het thema van de Verloren Zoon terug. Deze ‘zoon’ wordt vaak afgebeeld als een onbezonnen jongeman die zijn geld verkwist aan gokken, drank en hoeren. Deze afgebelde taferelen hebben uiteindelijk nog weinig te maken met het echte Bijbelse verhaal over de Verloren Zoon. 

De meeste bordelen / herbergen in Amsterdam waren te vinden in en om het Wallen gebied. Toch waren er ook luxere bordelen te bezoeken. Zoals bijvoorbeeld deze tekening van een luxe bordeel aan de Prinsengracht in 1720 door Cornelis Troost. Prins Eugenius van Savoye liet de ‘beschikbare’ vrouwen in blote billen langslopen zodat hij zijn keuze kon maken. De waar moest gekeurd worden...tja..

Wordt vervolgd…